Nisan 08, 2022

Finlandiya’nın Yeni Doğan Bebekler İçin Verdiği Kutunun Gizemi

          

💜75  yıldır Finlandiya hükümeti, hamile kadınlara bir kutu veriyor. Bu kutu  giysiler, battaniyeler, oyuncaklar ve gerekli çeşitli malzemelerden  oluşuyor.

💛Kutu aynı zamanda yatak olarak da kullanılabiliyor.  Kimilerine göre bu kutu dünyanın en düşük bebek ölüm oranına sahip  Finlandiya’nın bu ünvanı kazanmasına yardım etmiş.

💙Bu gelenek  1930’lara kadar dayanıyor ve asıl amacı Fin çocuklarına ailelerinin  geliri, sınıfı ne olursa olsun “eşit” bir başlangıç sağlamak.

💚Annelik ya da bebek paketi olarak adlandırılan bu kutular devletin tüm hamile kadınlara hediyesi.

🖤Kutuda montlar, uyku tulumu, sokak giysileri, banyo aksesuarları, bir kaç bez, yatak alezi ve küçük bir uyku minderi var.

🤍Kutunun  dibindeki minder ile beraber kutu bebeğin ilk yatağı oluyor. Tüm  sınıflardan binlerce çocuk ilk gecelerini dört karton duvardan oluşan bu  kutu-yatakta geçiriyor.

🤎Annelerin kutuyu ya da belli bir miktar  parayı seçme hakları var. Bu miktar 140 euro kadar. Ancak anne  adaylarının %95’i kutuyu seçiyor.

💜Bu gelenek 1938 yılında başlamış ancak o zamanlar sadece düşük gelirli aileler için kullanılıyormuş.

💛Daha sonra 1949 yılında Finlandiya devleti hangi sınıftan olursa olsun herkese bu kutuları sağlamaya başlamış.

💙Kutu  anneye daha anneliğin ilk günlerinde ihtiyacı olarak her şeyi sağladığı  gibi, bilgilendirme kitapçığı ile de gelecekte karşılaşacağı durumlar  için onu hazırlıyor.

💚Aynı zamanda giysiler kız-erkek çocuk arasında değiştirilebilir olsun diye “cinsiyet ayrımı gözetmeyen renklerden” seçilmiş.1940’larda kutudaki giysiler kumaş halindeymiş, çünkü o zaman anneler daha çok evde giysi dikerlermiş.

🖤Kutuya biberon veya mama kabı anneleri emzirmeye teşvik etmek için konulmuyor.

🤍Aynı  zamanda kutuda çocuğun ilerde okumuş, kültürlü bir birey olmasını  teşvik etmek ve devlet desteğini sembolize etmek için bir kitap  bulunuyor.

✅Kutunun asıl amacı da çocuklara ve ailelere “eşitlik”  anlayışını aşılamak ve en azından bir gece bile olsa zengin ve fakirin  aynı şartlar altında yaşamasını sağlamak...

Nisan 06, 2022

Cüneyt ARKIN’ın kızına mektubu

 


Cüneyt Arkın'ın 1968'de ayrıldığı ilk eşinden olan o sırada 2 yaşındaki kızı Filiz'e 18 yaşına geldiğinde verilmek üzere avukatına teslim ettiği mektup: 

Canım yavrum Filiz'im

Sana bunları yazmamın bir sebebi var. Bugün 10 Mart 1968, Kurban Bayramı'nın  birinci günü. Bugün yine annen seni bana göstermedi. Telefonları yüzüme kapıyor, mektuplarımı okumuyor.

Senden ayrılalı iki ay oldu. Seni bin yıl görmemiş gibi özledim. Artık tatlı  yüzün, yavaş yavaş hafızamdan siliniyor, göğsüme dokunan o küçücük elinin  sıcaklığı azaldı. Günlerdir cehennemin dibindeymiş gibi acılar içindeyim.  Nedense bayram insanları daha hassas yapıyor. Akşama kadar sokakta balon uçuran  çocukların çığlıklarına kulaklarımı tıkadım. Bin kere adını fısıldadım, bin kere  Allah'a dua ettim seni bana göstersin diye. Korkular içinde sana geldim. Bana  kapıyı açmayacaklarını bile bile... 

Eve karı-koca iki dostumu gönderdim. Ben de köşede bekledim. Kadın hamileydi.  Yüzü çilli, şefkatli bir çocuk beklemenin mutluluğu içindeydi. Ama benim kadar  korku içindeydiler, benim kadar üzgündüler.

Teyzelerin onları kovmuş, annen, seni pencereden olsun görmeme razı olmamış. Sen teyzenin kucağındaymışsın, mavi dantelli bir elbisen varmış, tatlı tatlı  gülüyormuşsun, yaramazlık yapıp utanıyor, sonra başını saklıyormuşsun.  Çocuğum, bir babadan çocuğunu hangi kuvvet ayırır, buna hangi yürek razı olur?  Hangi kötülük böyle bir sevgiyi yener. Bütün duygularım ölmüş gibiydi dönerken.  Dünyanın bütün kurşunları yüreğime sıkılmış gibiydim. Bir annenin katılığını,  duygusuzluğunu, gaddarlığını neyle izah edecektik? Yanımdakilerin gözlerinde bir  acı izah vardı.

Denize yaklaşmıştık, deniz kapkaraydı. Arabayı durdurdum, her şey kararmıştı, onlara bakamıyordum, hiçbir kimseye, hiçbir tarafa bakamıyordum.  O akşam yatakta, bir zamanlar beni ölecek kadar seven annenin şimdi neden  düşmanım olduğunu, bu kötü duygunun doğuşundaki rolümüzün derecesini uzun uzun  düşündüm. Ve, küçücük hayatını yaralayan bizleri eşit suçlaman için sana her  şeyi anlatmaya karar verdim. Çünkü gün gelecek annen ve benim hakkımda binlerce  şey duyacak, okuyacaksın. Ve hep bunları başkaları yapacak ve sen hakkımızda  bunlara göre karar vereceksin.

En baştan başlayacağım...

Annenle elleri kitap dolu, zayıf, elmacık kemikleri çıkık, uzun saçlı, yeşil  gözlü bir delikanlı iken tanıştım. Sevgi arıyordum. Anneni buldum, incecik bir  yüzü, ufak benekli iri gözleri vardı. Bana her şeyini verdi. Onunla güzeldim.  Toprağımdı, güneşimdi, su üzerinde kayan bir çiçek gibi yürürdü yanımda.  Eskişehir'de hastalarımı, acımı, kötü yemeğimi paylaştı. 

Ah çocuğum! Dünya onun sevgili yüzü için yaratılmıştı sanki. Sonra garip bir  tesadüf oldu. Eskişehir'e gelen bir film ekibiyle tanıştım. Annenin ve benim  Sağlık Bakanlığı'na 80 bin lira borcumuz vardı. Yaşadığım hayatı umutsuzluğa  götüren, beni korkutan, erkek olarak üzen bir sorumluluktu bu borç. O zaman bu  umutsuzluk önünde kendimi ortaya koymam gerektiğini düşündüm.

Annenle karar verdik. Bir yıl mücadele ettim. Annen, kendi ailesine, hatta benim  aileme karşı beni korudu, beni yüceltti. Parasızdım. Dedenin evinde kalıyorduk.  Bana karşı son derece kibardılar. Ama utanıyordum. Leyla Sayar,Halit Refiğ ve  Recep Ekicigil bana yardım etmeye çalışıyorlardı.

Duru Film'e küçük bir rol için günlerce gidip geldim. Resimlerimi çekmek  istediler. Beni birisinin önüne katıp Taksim Parkı'na gönderdiler. Artık ona  tabi olmuştum. İki yıl doktorluk yapan insan için delice bir acıydı bu. Ne  yapacağımı bilmiyordum.

Odama girerken ceketini ilikleyen 50 yaşındaki hastalarımı düşünüyor, bana  gösterdikleri saygıdan utanıyordum. Eve gelip eşyalarımı topladım, annene  Anadolu'ya gideceğimi söyledim. Bana karşı koydu, «Başarmalısın, başaracaksın»  dedi. Tekrar çileli günler başladı. Annen tek gücüm, tek dayanağımdı. İlk  filmime başladığım zaman içim bomboştu. Subay trençkotum eskimiş, ayakkabılarım  su alıyordu. Günlerimi bir sandviçle geçiriyordum. Annen hem operada çalışmak,  hem okula gitmek zorunda kaldı, içkiye alıştığım, doymamacasına içtiğim  günlerdi. Dünya bana haksızlık etmişti.

Yağmurlu bir gündü, ince trençkotumun altında üşüyordum. Ayaklarım sırılsıklam olmuştu. Evden kahvaltısız çıktığım için midem acaip bir şekilde kaynıyordu.  Paramı saydım, ancak yola yetecekti. Taksim'e geldiğimde fırın taze ekmek  çıkarıyordu. Bir ekmek aldım ve onu yedim.

Bir gece sabaha karşı annen ağlıyordu. Gözyaşlarına dokundum, sustum. Annen benden şüphelenmişti. Hangi davranışım, hangi sözüm onda bu şüpheyi  uyandırmıştı. Ya da kimler ona tesir ediyordu? Bunda ne dereceye kadar haklıydı,  ya da ben suçluydum. Sana bir örnek vereyim. Şu kötü günler içinde hakkımda  birçok dedikodu çıktı, işte bunlardan üçü:

- «Ayrılır ayrılmaz Zeynep Aksu ile evlenecekmişim.»

- «Selda Alkor ile Bursa'da maceralarımız olmuş.»

- «Evli bir kadınla ilişkilerim varmış.»

İnsanlar başkalarının hayatlarıyla oynamaya, onların mutluluğunu yıkmaya bayılırlar. Benim yüreğimin dünyada bundan daha fazla iğrendiği başka şey yoktur. Annenin son iki yıldır bana gösterdiği korkunç sahnelerde kendisinden çok teyzen Gül'ün ve çevresinin payı vardır.

Sonra iki yıl içinde başarılarım, şöhretim, param oldu, imkanlarım genişledi. Annende de buna paralel olarak dedikoduların, kıskançlığın etkisinde kalmanın tesiriyle bir yabancılaşma başladı. Benimle bir yere gitmekten rahatsız oluyor, sokağa çıkmaktan korkuyordu.

Beni böylesine yıkan, insan dışı bir çalışmaya iten hırsı anlayamıyordu. Bense yorgundum, bin yıl uyuyacak kadar her şeyden usanmıştım. Bütün bunları annene anlatamıyordum. Dört bir yandan kuşatılmıştı. Çevresi, arkadaştaları, kardeşi, gazeteler ve sokaklar. Bense korkunç bir savaş içindeydim. Herkes beni yok etmeye hazır bekliyordu. Kovalanan bir hayvan gibi her an tetikteydim. Ve bu çılgın çalışma içinde yalnızdım, hiç kimse kalmamıştı çevremde. Yorgunluktan deli gibi bir şey olmuştum. Bu savaşın içinde annenin yüreğini göremiyordum. Ona fırsat veremiyordum. Hayvanca bencil, yorgun ve gururlu bir erkek rolündeydim. Evet, annenin öç almak isteyen dişi haline gelmesine ben sebep olmuştum.

Şimdi onu suçlayayım mı?

Yok çocuğum!

Anneni beni mahkemeye verdiği için, seni bana pencereden bile olsun göstermediği için suçlayanlara karşıyım. Onu benim kadar kimse anlayamaz. Mahkeme haberlerinde çıkan resimlerindeki şaşkın, biraz öç almışlığın rahat tebessümündeki acıyı yine ancak ben çözebilirim.

Çocuğum bunlar bizim yazımız, kaderimiz. Ama annen bir elini uzatsa kurtulacaktım.

Evet yavrum acı çekiyordum ve yalnızdım. Annenin bende güç bildiği, kıskandığı her şey, şöhretim ve param beni bu dünyada yalnız bırakmıştı. Çünkü suçlarımda, zaaflarımda samimi idim. Suçluydum, ama sahte değil, içten pazarlıklı değil, cimri değil.

Annenle aramızda büyük bir ayrılık da Türk sinemasını asla önemsememesinden ileri geliyordu. Ona göre yaptığım bütün iş basit, aşağılayıcı bir şeydi. Teyzelerin de aynı şeyi düşünüyorlardı. Bu konuda her an beni üzmekten zevk alıyorlardı.

Yavrum, bir erkeğin işi hayatının en mühim kısmıdır. Gün gelecek sen de anlayacaksın bunu.

Görüyorsun yavrum, anneni kazanmak işimi, işimi kazanmak anneni kaybettiriyordu  bana. Yapayalnızdım, yine de anneni delice seviyor ve dayanıyordum.

Annen dışarıda görev almak istiyordu. Kırklareli'ne tayini çıktı. «Kendime güvenim gelir, oyalanırım» diyordu. Doğru söylemediğini biliyordum, gitmek istemiyordu ama, «Gitmem gerek» diye dayatıyordu.

Sonra gönderdim ve gitti. Neden gittiğini, neden gitmek istediğini kesin olarak bilmiyordum. Neden razı olduğumu da... Ama o günler ölümüme bile razı olacak kadar bezgindim. Tükenmiştim. Yokluğunun acısını iki gün sonra duydum, ama artık çok geçti. «Bana dön» diye yalvarmam lazımdı, ama yapamadım bunu.

Elimin kolumun neden zincirlendiğini, utanç ve azap içinde ona yazdığım güzel mektupları neden yırttığımı, Kırklareli'ne gidemeyip belki bin kere yoldan neden geri döndüğümü yalnız annen ve teyzen biliyor. Ve ileride sen de bileceksin. Ve anneni asla affetmeyeceksin.

Anneni oraya göndermekle bir erkek, bir koca olarak sorumsuz, hatta suçlu  davranmıştım. Bu suç güzel hatıralar, ölüm, aşk ve şeref için oldu. Çünkü annenin yaptığını yapmaktansa ölmek daha iyiydi. Buraya kadar ben suçluyum. Bunu kabul etmiş, tam bir yıl annene ve asla affetmeyeceğim teyzene taviz veriştim.

Onların bana için için gülmesini bilerek karşılarında gözyaşları dökmüş, ağlama yiğitliğini göstermiştim.

Yine de suçlu benim. Bir kadının suçlarını ve faziletlerini kocası yaratır. Annen aşkımızın eserlerini yıkmayı, benimle savaşıp beni rezil etmeyi artık görev bilmişti. Bense hala birleşmemizi ve kötü bahtımıza karşı beraberce karşı koymamızı teklif ediyordum. Çünkü annenin nasıl büyük aşk, bağışlama, verme, toprak kadar sabır, tevekkül ve inanç olduğunu yalnız ben biliyorum. Sanki o benimle doğdu, benimle ölecek.

Ah çocuğum! Annenin benim yanımdan başka bir yerde mutlu olabileceğini bilsem... Buna inanabilsem... Filiz'im. Bugüne kadar sevgime bağlı kalmak için her şeye katlandım. Bir yerde artık annene de karşı çıkmak zorundayım. Bunca haksızlığa layık olmadığımı ispat etmek istiyorum.

Nedir bu iğrençlikler, sessizce sevmek ve bağışlamak varken. Ben suçlarımı ve onun suçlannı bilerek geleceğe güvenle, erkekçe, dostça, arkadaşça, insanca, yiğitçe bakarak yalnız onu seviyorum. Yalnız onun yarattığı ve yapayalnız bırakmak istediği sevgiyi kurtarmaya çalışıyorum. O ise sevgiye bağlı kalmayı küçük gördü ve şimdi benden daha yalnız. 

Artık ona «Allahaısmarladık» diyebilirim.

Baban Cüneyt Arkın

6 Nisan 1968

🌸🌺🌸🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸

Filiz Cüreklibatır

NOT: Dostlar kısa bir araştırma yaptım. Yazılanlara göre hala kızıyla görüşmüyorlarmış.

Ayrıca Filiz Cüreklibatır’ın Boğaziçi Üniversitesi'nde eğitim aldıktan sonra yurt dışında eğitimini sürdürdüğünü ve  halen Aile Şirketleri koçu ve Yönetim koçu olarak bir çok projede görev almakta olduğu bilgisine de ulaştım.

Belki merak edenlerimiz olur diye de şuracığa yazıverdim.🥰


Nisan 04, 2022

BİZ BÖYLE ÇOCUKLARDIK


hoşuma gitti yazılanlar… siz de okuyun istedim☺️🎈
🌸Karnemize zayıf düşürdüğümüzde, ailemize bunu nasıl izah edeceğiz diye *yüzü kızaran* çocuklardık biz.
🌺Ahizeli telefonlara kimin aradığını bilmeden, herkesten önce ilk alo’yu diyebilmek için koşan *telaşlı* çocuklardık biz.
🌸Siyah beyaz televizyonlar ile gördüklerimizin rengini hayal eden, yayın bitince okunan İstiklal Marşımızı duyduğumuz anda yattığımız yerden ayağa kalkıp saygı duruşu yapan *onurlu* çocuklardık biz.
🌺Doğum günlerimizde kendisine kitap armağan edilen, gazetelerden günlerce kupon biriktirilerek sahip olduğumuz Temel Britannica, Meydan Larousse, Gelişim Hachette gibi merak ettiklerimizi öğrenmeye çalışan *ansiklopedi* çocuklarıydık biz.
🌸Uzaktan kumandalı televizyonla ilk tanışmamızda oturduğumuz yerden sadece 3-5 kanalı değiştirebildiğimiz halde mutlu olan *mütevazı* çocuklardık biz.
🌺Belediye otobüslerinde, hamile, yaşlı teyze ve amcaları gördüğümüzde yerimizi onlara vermek için ayağa kalkan *merhametli* çocuklardık biz. 
🌸Bayramlarda bizleri lavabo pompası gibi öpen teyzelerin verdiği mendilleri, harçlık veren amcaları, dedeleri özleyen, kazandığımız paraları biriktiren çocuklardık 
🌺Sokaklarda gazoz kapağı toplayıp, mektup pullarından koleksiyon yapan, akşam ezanı okundu mu *dayak yememek için evlere koşan* çocuklardık biz.
🌸Sütü bakkaldan alamayıp, hafta sonları mahallenin sütçüsünü elimizde tencerelerle bekleyen, sonra o sütü kaynatıp üzerindeki kaymağı afiyetle yiyen, komşudan aldığımız maya ile o sütün yoğurt olmasını bekleyen *sabırlı* çocuklardık biz.
🌺Kışlık kazaklarımızı güveler yemesin diye bolca naftalinleyip valizlerde eşyalarını saklayan *umutlu* çocuklardık biz.
🌸Komşu apartmanların meyve ağaçlarına gizlice çıkan, dalından meyve yemenin zevkini çıkartan ama yaptığıyla da *utanan, içinde “Allah” korkusu olan* çocuklardık biz.
🌺Bizden bir yaş dahi büyüklerimize abi, abla diyecek kadar *saygılı* olan çocuklardık biz.
🌸Mahallemizde kızlarla erkeklerle toplaşıp yakan top, yedi kiremit oynayan, *küfür etmeyi bilmeyen centilmen* çocuklardık biz.
🌺Evde çorba diye sadece tarhana ve mercimek çorbası içen, dışarıda domates çorbasının üstüne kaşar serpildiğini gördüğünde sündüre sündüre o çorbayı içmeyi beceremeyen *masum* çocuklardık biz.
🌸Çikolatanın tadını bayramdan bayrama bilen, pötibör bisküvi arasına sade lokumu bastırıp pasta niyetine afiyetle yiyen *mutlu* çocuklardık biz.
🌺Mahallemizden geçen macuncu, simitçi, pamuk ve elma şeker satıcılarını gördüğümüzde heyecanlanan *yokluğu bilen* çocuklardık biz.
🌸Siyah önlükleri, beyaz yakaları olan, sabahları okulda Andımızı bağıra bağıra söyleyen *vatansever* çocuklardık biz.  (Cevdet Gökhan Tüzün)

Nisan 02, 2022

HACİVAT KARAGÖZ ve GÖLGE OYUNU

Dostlar,  televizyonda o kadar saçma sapan diziler, kimin eli kimin cebinde belli olmayan gündüz programları seyredilirken 
kültürümüzün bir parçası olan ‘Hacıvat Karagöz’ü bari ramazan ayında seyretsek

YouTube tan oğluma çok seyrettirmiştim küçükken.
Hatta evde biz de oynardık. Hep ‘Hacıvat’ olmak isterdi. Çocukluk işte🥰 
Aşağıya hem bu güzel insanların hem de 
gölge oyunun tarihçesinin 
anlatıldığı videoyu ekliyorum. 
Hayırlı ramazanlar🙏🌹